Saturday, April 10, 2010

Bu tabutta ne var?

İtalya’daki tarihi Gabii kenti kalıntılarında bulunan kurşun bir tabutun esrarını Amerikalı mühendislerce uygulanacak gelişkin yöntemlerin çözeceği umuluyor.
Arkeoloji camiasının ilgisinin tabut üzerinde odaklanmasının nedeni, Roma İmparatorluğu’nun anayurdu İtalya’da ölülerin genelde tabutlarla gömülmemesi, istisna olaraksa tahta tabutların kullanılması. Gerçi MS 2. ve 4. yüzyılların arsındaki bu döneme ait birkaç kurşun tabut da bulunmuş, ama Gabii’deki kurşun tabutun özelliği, diğerlerinden çok daha büyük ve ağır olması. Gabii, Roma’nın 18 km doğusunda günümüzde Lazio kentinin bulunduğu yerde kurulmuş. Roma’nın kuruluşundan önce bölgenin büyük bir kentiyken, daha sonra Roma İmparatorluğu’nun gölgesinde kalmış.
500 kg ağırlığındaki tabut, 2,5 cm kalınlığında yekpare kurşun bir levhanın kendi üzerine katlanmasıyla oluşturulmuş. Kazıları yürüten Michigan Üniversitesi Klasik Araştırmalar Kürsüsü profesörü Nicola Terrenato, “Bu çağlarda 500 kiloluk metal, muazzam bir servet demek; bu serveti bir cenaze için harcamak alışılmış bir şey değil” diyor.
Terrenato, abutun içindeki ölünün bir askere, bir gladyatöre ya da bir Din adamına ait olabileceği görüşünde; ama başka olasılıkları da göz ardı etmiyor.
Kurşun tabutlar içindeki insan kalıntıları iyi korunmakla birlikte bunlara erişim zor. Kurşun çeperleri kırmak için gereken güç, tabutun içindeki kalıntılarda hasara neden oluyor. Dolayısıyla tabut Roma’daki Amarikan Akademisi’ne nakledilerek burada termografi ve endoskopi yöntemleriyle içerdiği kalıntıların incelenmesine çalışılacak.
Bu tabutta ne var?

Kara delikler oluşur ama...

İnsanlık tarihinin en büyük Bilimsel deneyinin ilk önemli aşaması dün başarıyla geçildi. 27 kilometre uzunluktaki tünelde hızlandırılarak döndürülen proton parçacıkları, bugüne kadarki en yüksek enerjiyle kafa kafaya çarpıştırıldı.
Çarpışma sırasında ortaya çıkabilecek çok sayıda kara deliğin doğum ve yokoluş sürecini kaydetmiş olmayı uman bilimciler, verilerin analizi sonucunda evrenin yapıtaşlarına ilişkin çok önemli bilgilere ulaşabilir.
Avrupa Nükleer araştırma Merkezi'nde (CERN) görevli Türk araştırmacı Dr. Bilge Demirköz, elde edilen enerjiyle 18-24 ay arasında veriler elde edeceklerini bildirerek, daha sonra hızlandırıcının bazı parçalarının yenilenerek üst teknolojiye çıkarılacağını belirtti. Demirköz, daha sonra deneye tekrar başlayacaklarını ve şu anki enerjinin de üst seviyelerine çıkacaklarını söyledi.
Demirköz, deneyde kara deliklerin oluşumuna ilişkin ise şöyle konuştu: ''Bu enerjiyle oluşsaydı, kara delikler zaten oluşmuştu. Deneyde bir çeşit kara delik çıkması mümkün ama onun adı aslında kara delik değil, mini kara delik. Bunlar mikroskopik boyutlarda bizim anladığımız şekilde evreni ve yıldızları yutan kara deliklerden çok farklı. Oluşup yok olabilen çok hızlı parçacıkların özellikleri. Halkımız korkmasın, bugünkü güçte kara delikler anlaşılan anlamda oluşmadı ve zaten oluşamazdı.''
Dr. Bilge Demirköz, evrenin oluşum sırlarını ortaya çıkarması beklenen ve dün en yüksek enerjinin açığa çıkarıldığı Büyük Hadron Çarpıştırıcısı deneyine ilişkin olarak, ''Bu Deney başladıktan 6 ay sonra bizden yeni fizik buluşlarını bekleyebilirsiniz'' dedi.
Çarpışmada ortaya çıkan 7 TeV (proton başına 3.5 teraelektronvolt) değerindeki enerji, bugüne kadar bir parçacık çarpıştırıcısında elde edilen en yüksek enerjinin yaklaşık 3.5 katı.
Oxford Üniversitesi'nde Cern'deki 4 deney setinden biri olan Atlas detektörünün iç yapımında çalışıp ardından iki yıl CERN'de doktora sonrası çalışması yapan Demirköz, deneyde şu an itibariyle saniyede toplamda 80-90 çarpışma yaşandığını ve deneyin saniyede 40 milyon çarpışmaya çıkmasının öngörüldüğünü anlattı. Demirköz, deneyin amaçlarına ilişkin şöyle konuştu:''Yerçekimi ve elektromanyetik kanunları gibi fizik kanunları Bilim insanları tarafından bilinen kanunlar. Fakat son 50 yılda gördük ki yüksek enerjilerde fizik kanunları farklı çalışıyor. Evren başlangıcında sıcak ve yoğun bir ortamda oluşmuş. İşte biz de evrenin çok yoğun enerji ve sıcak bir yerde oluştuğunu bildiğimizden buradaki deneyi evrenin yapıtaşı olup, burada çarpıştırdığımız ufacık protonlar için büyük patlamaya benzetebiliriz.
4 BOYUTTAN FAZLASI OLABİLİRBüyük patlama sırasındaki fizik kanunlarının şu an etrafımızda gördüğümüz fizik kanunlarından farklı olduğunu biliyoruz. Bu nedenle bu fizik kanunlarını anlamak istiyoruz. Mesela biz şu anda üç boyutta yaşıyoruz. Artı bir boyut olarak zamanı koyduğumuzda 4 boyuta çıkabilir. Ama daha yüksek boyutlarda yaşıyor olabiliriz. Fakat farkında olmayabiliriz. Görmediğimiz boyutlar olabilir. Bu da evrenin sırrı olabilir.
Bu boyutları şu anki doğada değil ama yüksek enerjilerde görme ihtimalimiz artıyor. Mesela burada bulmaya çalıştığımız olaylardan bir tanesi ekstra boyutların izini bulabilmek. Tüm maddeye kütlesini verdiğini düşündüğümüz 'Higgs' parçacığını bulmaya çalışıyoruz. Bunun olduğunu tahmin ediyoruz ve varsa bulmak istiyoruz.''
DÜNYA REKORU KIRILDICERN'de halen deney verilerinin analizinde çalıştığını dile getiren Demirköz, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın 10 Eylül 2008'de en düşük enerjide çalıştırıldığını ve 19 Eylül'de ise hızlandırıcıda bir arıza olduğunu anımsattı.
İLGİLİ HABER
Tarihin en büyük deneyi başarılı!Görünmezlik yolunda görünür adımDünya kabuğunda anti-madde bulunduCERN'de kara delik oluşur mu?
Demirköz, dün yapılan deneyde yerin 100 metre altındaki 27 kilometrelik tünelde iki proton huzmesinin 7 trilyon elektron volt enerjiyle ışık hızına çok yakın bir hızla çarpıştırıldığını belirterek, şöyle konuştu:
''Deneyde, çarpıştırıcıdaki parçacıkların göreceli kütleleri arttırıldı ve bu nedenle de bu parçacıkların enerjileri arttı. Normalde 10 Eylül'de çalıştırıldığında bu proton parçacığının enerjisi sabit kütlelerinin 450 katında idi. Dünkü deneyde ise olduklarından 3 bin 500 kat daha kütleli hissederek hareket ettiler ve şu ana kadarki en büyük enerji açığa çıkarıldı. Dünya rekorunu kırdık. Bundan önce yapılan çarpıştırmaların 3 katı kadar enerji açığa çıktı.''
Deneyle birlikte veri akışının çok hızlandığını da dile getiren Demirköz, ''Burada detektörler saniyede 40 milyon kez veri alabiliyor. Bunu bir fotoğraf makinesine benzetebiliriz. Bundan da büyük miktarda veri ortaya çıkıyor. Buradan çıkan veriler de dünya ile eş zamanlı olarak Türkiye'ye de yolluyoruz. Bu enerji seviyesi yeni fizik buluşlarının önünü açan kapı. Burada bu deneyden itibaren bizden yeni fizik buluşlarını 6 ay sonra bekleyebilirsiniz. Ben bu deneyin bu enerji seviyelerinde doğanın bize daha önce hiç vermediği şeyleri vereceğini düşünüyorum'' diye konuştu.
''CERN'E ÜYELİK TÜRKİYE'NİN PRESTİJİ''CERN'de 100'e yakın bilim insanının bulunduğunu, Türkiye'den bilim insanlarının ise bir takım deneylere katılabildiğini anımsatan Demirçöz, şunları kaydetti:
''CERN'e üye olmadığından Türkiye'den özel sektör CERN'den ihale alamıyor. Biliyoruz ki CERN'den ihale alan Şirketler çok hızlı büyüyor. Küçük ölçekli olanlar değerini yıllar içinde 3'e katlıyor.
Kara delikler oluşur ama...

Rapidshare korsan paylaşıma kapanıyor

Yasadışı dosya paylaşanların en çok kullandığı platformlardan olan RapidShare, korsanları üzecek. Firma, kendisine kayıtlı bir kaynakta bulunan telifsiz içeriğin 'miktarı çok olursa' o hesabı kapatabileceğini duyurdu.
Rapidshare, Alexa Trafik ölçüm sistesine göre, alınan trafik itibarıyla dünyada 34üncü, Türkiye’de ise 16ncı sırada.
Rapidshare korsan paylaşıma kapanıyor

Filler 4x4 araç gibiymiş

Londra Üniversitesi Kraliyet Veteriner Kolejinde görev yapan John Hutchinson ekibi tarafından yapılan araştırmada, fillerin yürüyüşü ve koşuşu özel kameralarla gözlemlendi.
Araştırmalarının sonucunda fillerin bacaklarının dört çeker bir arazi taşıtının tekerlekleri gibi hareket ettiğini gören Bilim Adamları, bunun hayvanın her bacağını hız kazanmak ve fren yapmak için kullanabildiği anlamına geldiğini belirtti.
Filler 4x4 araç gibiymiş

Satürn uydusunda Pac-Man e rastlandı

Mimas’ın yüzeyini araştıran ve sıcaklık farklılıklarını ölçen Cassini’nin termal kamerayla çektiği görüntülerden birindeki desen, 1980’lerdeki ikon Oyun ‘kahraman’larından Pac-Man’e benziyor.
Fotoğrafı yorumlayan NASA uzmanları, 'Pac-Man'in oluşmasına yüzeydeki jeolojik farklılıkların yol açtığını söylüyor. Elementlerin ısıyı muhafaza etme dereceleri farklı olduğundan, termal ölçümlerde de farklı renkler beliriyorlar.
Satürn uydusunda Pac-Man'e rastlandı

Facebook merkezinde Nevruz kutlaması

Palo Alto California’daki Facebook merkez ofisinde Nevruz yemeği verildi. Firmanın Google’dan transfer ettiği baş aşçısı Josef Desimone ve yardımcıları, kutlama yemeğini hazırlamak için Palo Alto’daki en ünlü İran restoranına gidip araştırma yapmış.
Desimone’un Facebook’taki sayfasında ‘eski bir İran bayramı’ olarak tanımladığı Nevruz’u kutlama fikri, Ali Haydari isimli İran asıllı bir çalışandan gelmiş. “Farklı kültürleri öğrenip birlik duygusunu güçlendirmek önemli” diyen Desimone, Nevruz yemeği için civardaki ünlü iki İran restoranının mutfaklaırnı ziyaret etmiş.
Facebook merkezinde Nevruz kutlaması

Tarihin en büyük deneyi başarılı

Avrupa Nükleer araştırma Merkezi'ndeki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda bugüne kadar en yüksek hıza ulaştırılan protonlar birbiriyle çarpıştırıldı.
AP ajansının haberine göre, yerin 100 metre altındaki tünelde, 3.5 Tev (teraelektronvolt) güce ulaşan ışık huzmeleri ters istikametlerden gönderilerek toplam 7 Tev enerjiyle çarpıştırıldı.
Açığa çıkan enerji, bugüne kadar Avrupa ve ABD'deki çarpıştırıcılarda kaydedilen en yüksek enerji düzeyi oldu. Cern sözcüsü, Bilim adamı Paola Catapano, "Bu yeni bir çağın başlangıcıdır" dedi.
Çarpışma sırasında atom-altı parçacıklara ilişkin elde edilecek verilerin analizi uzun sürecek. Dört Deney düzeneğine ait dev dedektörlerden toplanan milyarlarca veri arasından parçacık fiziğine ilişkin yeni bilgilerin ayıklanması ve yeni keşiflerin açıklanması, aylar alabilir.
CERN araştırmacıları, Fransa-İsviçre sınırında 27 km uzunluğundaki dairevi yeraltı tünelinde, esasen evreni oluşturduğu düşünülen "büyük patlama"nın bir benzerini yaratmaya çalışıyor.
CERN yetkilisi Steve Myere, "İki huzmeyi çarpıştırmak başlı başına zorlu bir iş. Bu, okyanusun ortasında çarpıştırmak üzere Atlantik'in iki kıyısından birer toplu iğne fırlatmak gibi bir şey aslında..." dedi.
Bu çarpıştırma deneyi ertesinde BHÇ yaklaşık bir yıl bakıma alınacak. Daha sonra asıl hedef olan 14 Tev gücündeki en büyük çarpıştırma için hazırlık yapılacak.
Bilim adamları, "büyük patlama" deneyinde kozmosun doğasını kavramaya yarayacak yeni parçacıklar görmeyi umuyor. Bir mikro saniye sürecek çarpışmada, temel element parçacıkları, atom çekirdeklerini oluşturmak için birleşmeye başlamadan önce meydana gelen Big Bang (büyük patlama' anındaki koşulların oluşturulması öngörülüyor.
Tarihin en büyük deneyi başarılı